Vakbondsafgevaardigden zijn werknemers van de onderneming die verkozen worden of aangeduid zijn om de bij een vakbond aangesloten personeelsleden bij de werkgever te vertegenwoordigen. De vertegenwoordiging van werknemers door de vakbondsafvaardiging kan door een in het paritair (sub)comité gesloten CAO worden uitgebreid tot het geheel van de personeelscategorieën.
De CAO nr. 5 van 24 mei 1971 gesloten in de Nationale Arbeidsraad regelt het statuut van de vakbondsafvaardiging van het personeel van de ondernemingen.
Een vakbondsafvaardiging zal worden opgericht wanneer één of meer representatieve werknemersorganisaties, die de CAO nr.5 hebben ondertekend, de werkgever daarom verzoeken.
De OR en het CPBW tellen vertegenwoordigers van werkgevers én vertegenwoordigers van alle werknemers. CPBW en OR zijn overlegorganen, vandaar hun specifieke samenstelling.
Een vakbondsafvaardiging daarentegen vertegenwoordigt de werknemers van het bedrijf die lid zijn van een vakbond.
Om het kort te houden:
Een kmo met minder dan 100 werknemers heeft geen Ondernemingsraad (OR).Hier neemt de vakbondsafvaardiging een aantal OR-bevoegdheden over - al naargelang de sector. Een aantal taken neemt ze sowieso over.
Telt het bedrijf minder dan 50 werknemers, dan is er ook geen CPBW: hier neemt de vakbondsafvaardiging alle bevoegdheden van het CPBW over.