Factuur weigeren én schadevergoeding eisen bij aanneming: kan dat nog na Boek 6 BW?

Sinds de hervorming van het verbintenissenrecht, met het nieuwe Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek, is de balans tussen rechten en plichten opnieuw scherp gesteld. Een arrest van het Hof van Cassatie van 8 november 2024 werpt daar een bijzonder interessant licht op.

Casus: onvolmaakte werken en een bouwheer die niet wil betalen

In een concreet geschil werd een aannemer ingeschakeld voor de bouw van een woning met poolhouse, voor een totaalprijs van €247.500. Tijdens en na de uitvoering stelde de opdrachtgever ernstige gebreken vast: vochtinsijpeling via de dakrand, loskomend buitenschrijnwerk en onvoldoende wapening in de betonnen funderingen.

De bouwheer besloot daarop het openstaande saldo van €21.700 in te houden. Daarnaast vorderde hij een schadevergoeding van €18.000, onderbouwd met offertes van herstellingswerken.

Zowel de rechtbank als het hof van beroep gaven de bouwheer gelijk. Maar de aannemer ging in cassatieberoep.

Cassatie: dubbele vergoeding mag niet

De aannemer stelde dat hij dubbel werd “gestraft”: enerzijds kreeg de bouwheer geld toe via een schadevergoeding, anderzijds werd hem de afgesproken betaling onthouden. Volgens hem schond dit het integraliteitsbeginsel, een fundamenteel principe in het Belgische schadevergoedingsrecht.

Het Hof van Cassatie trad die redenering bij. Het stelde dat de schadevergoeding die het hof toekende de werkelijke schade oversteeg, en dat het openstaande factuurbedrag onterecht volledig werd geweigerd. Daarmee was sprake van een onwettige cumulatie, in strijd met wat vandaag gecodificeerd is in artikel 5.88 van Boek 6 BW.

Wat zegt artikel 5.88 BW over dit soort situaties?

Volgens de website van ejustice.be https:="" www.ejustice.just.fgov...<="" a>"="">De benadeelde partij kan een integrale vergoeding eisen van de geleden schade, doch zonder aanleiding te geven tot verrijking.

Met andere woorden: een partij die schade lijdt mag volledige vergoeding vragen, maar geen dubbele voordelen genieten voor één en hetzelfde gebrek. Dat betekent concreet dat een bouwheer niet zomaar mag weigeren te betalen én tegelijk geld vorderen, tenzij dat juridisch waterdicht onderbouwd is.

Wat zijn dan wél correcte juridische paden voor de bouwheer?

Als de aannemer zijn verplichtingen schendt, zijn er wel degelijk opties. Maar elk vereist een aparte rechtsgrond:

• De exceptie van niet-uitvoering
  De bouwheer mag tijdelijk zijn betalingsverplichting opschorten zolang de aannemer in gebreke blijft. Deze exceptie moet onmiddellijk verband houden met de wanprestatie en mag niet willekeurig worden toegepast.
• Compensatie
  De schadevergoeding mag worden verrekend met het verschuldigde saldo, op voorwaarde dat:
  • de schade duidelijk en bepaalbaar is;
  • er geen contractueel verbod op compensatie werd overeengekomen.
• Prijsvermindering
  Indien de gebreken niet ernstig genoeg zijn om het contract te ontbinden, kan de bouwheer een proportionele vermindering van de prijs vorderen. Dit corrigeert het contractuele evenwicht, maar is geen schadevergoeding in de klassieke zin.

Let wel: deze mechanismen zijn niet combineerbaar naar willekeur.

Belang voor de praktijk: evenwicht tussen recht en rechtvaardigheid

Het Hof van Cassatie brengt met dit arrest opnieuw duidelijkheid en evenwicht in de relatie tussen bouwheer en aannemer. Erkenning van fouten mag niet automatisch leiden tot het verlies van het recht op betaling voor verrichte prestaties – tenzij er sprake is van ontbinding of volledig tegenbewijs van kwaliteit.

Voor aannemers is dit een geruststelling: wie fouten maakt, riskeert schadevergoeding, maar verliest niet automatisch het recht op betaling.

Voor bouwheren is het een waarschuwing: wie fouten vaststelt, moet juridisch correct en tijdig reageren. Dubbele vergoedingen zullen door de rechter worden teruggefloten.

Conclusie: juridisch correct handelen is de sleutel

De samenloop van factuurweigering en schadevergoeding is geen “verboden zone”, maar vereist precies juridisch werk.

Het nieuwe verbintenissenrecht, en met name artikel 5.88 van Boek 6 BW, bevestigt dat schadevergoedingen bedoeld zijn om te compenseren – niet om te verrijken.

• Bouwheren: laat je bijstaan bij het formuleren van klachten en vorderingen
• Aannemers: zorg voor goed contractueel kader, en verdedig tijdig je rechten

Hulp nodig bij een aannemingsgeschil of herziening van contractuele clausules?

Bij Winston staan we klaar om jouw rechten als bouwheer of aannemer helder te verdedigen. We begeleiden je van A tot Z — met een vaste prijs, zonder verrassingen onderweg.

Neem vandaag nog contact op, en ontdek hoe wij jouw dossier efficiënt én juridisch sluitend aanpakken.